Sıtma, Anopheles cinsi dişi sivrisineklerin ısırması yoluyla bulaşan, Plasmodium adlı parazitin neden olduğu bir hastalıktır. İşte bulaşma süreci ve temel bilgiler:
- Sivrisinek Isırığı: Paraziti taşıyan dişi Anopheles sivrisineği, bir insanı ısırdığında, tükürüğüyle Plasmodium parazitini insan kanına aktarır.
- Parazitin Yayılması: Parazit, kan yoluyla karaciğere ulaşır, burada çoğalır ve ardından kırmızı kan hücrelerine saldırır. Bu, sıtma semptomlarının (ateş, titreme, baş ağrısı) ortaya çıkmasına neden olur.
- İnsandan Sivrisineğe: Enfekte olmuş bir insanı başka bir sivrisinek ısırırsa, parazit sivrisineğe geçer ve döngü devam eder.
Diğer Bulaşma Yolları:
- Nadiren, kan transfüzyonu, organ nakli veya enfekte iğne paylaşımı yoluyla bulaşabilir.
- Anneden bebeğe (konjenital sıtma) gebelik veya doğum sırasında geçebilir.
Bulaşma Riskini Artıran Faktörler:
- Tropikal ve subtropikal bölgelerde (özellikle Afrika, Asya ve Latin Amerika) yaşamak veya seyahat etmek.
- Sivrisineklerin aktif olduğu akşam ve gece saatlerinde açıkta bulunmak.
- Koruyucu önlemlerin (sibek, ilaç) eksikliği.
Önleme Yolları:
- Sivrisinek kovucular kullanmak.
- Cibinlik altında uyumak.
- Sıtma riski olan bölgelere seyahat öncesi koruyucu ilaç (profilaksi) almak.
- Çevrede sivrisinek üreme alanlarını (durgun sular) ortadan kaldırmak.
